STEM-pakket: Pimp je tuin

Mijn Tuinlab is een citizen science project rond tuinen en hun belang voor de lokale leefomgeving. Burgers worden uitgenodigd om data over hun tuin, en meer bepaald over de begroeiing en het beheer, door te geven. Tuinen nemen immers een aanzienlijke oppervlakte van het Vlaamse grondgebied in, namelijk zo’n 10%. Juist omdat tuinen zoveel ruimte innemen, zijn ze belangrijk in allerlei processen zoals klimaatregulatie, waterberging, biodiversiteit, enzoverder.

Dit STEM-pakket probeert het belang van tuinen aan te tonen. Het biedt een handleiding voor lesgevers om te werken rond ecosysteemdiensten van tuinen. Het geheel is modulair uitgewerkt met een duidelijke opbouw (zie schematische voorstelling hieronder), maar waarbij lesgevers ook de ruimte hebben om zelf aanpassingen te doen in functie van hun doelpubliek, de eventueel te bereiken eindtermen en de tijd om eraan te werken. Tevens is er ruimte om zelf inhouden toe te voegen en de modules uit te breiden in functie van eigen noden. Bij elke module is er een didactische en inhoudelijke uitwerking voorzien.

• In Module één wordt het begrip ecosysteemdiensten (of natuurvoordelen) geïntroduceerd. Hierbij worden een aantal ecologische problemen in Vlaanderen aangekaart en maken de leerlingen de connectie met de rol die tuinen kunnen spelen. Naast de algemene info (1_Inleiding ecosysteemdiensten.docx), wordt er op de website tevens een invulblad voorzien dat gebruikt kan worden bij het groepswerk over ecosysteemdiensten van tuinen (Invulblad categorie ecosysteemdiensten.docx) en worden de foto’s van de tuinen in hoge resolutie aangeboden (tuinen afbeeldingen ecosysteemdiensten herkennen.zip).
• Module twee focust op de tuin die geselecteerd wordt om verder in detail te bestuderen. Dit kan de schooltuin zijn, maar ook de individuele tuin van leerlingen thuis. De bedoeling is dat leerlingen zicht krijgen op de ecosysteemdiensten van die tuin (2_Bereken je tuinscore.docx). Hiervoor onderscheiden ze de verschillende soorten bodemgebruik en deze worden gedigitaliseerd. De lesgever krijgt de keuze tussen een digitalisatie in Google Earth of in QGIS. Afhankelijk van deze keuze gebruikt de lesgever de verschillende bestanden om de tuinscore te berekenen. Eventueel kan er ook gekozen worden om snelle leerlingen te laten werken met QGIS en anderen met Google Earth. Binnenklasdifferentiatie is dus mogelijk. Eenmaal lerenden zicht hebben op ecosysteemdiensten en de score van de gekozen tuin, kunnen ze zich in een of meerdere ecosysteemdiensten verdiepen.
• In Module drie werd er gekozen om de ecosysteemdienst Waterhuishouding (3A_Waterhuishouding.docx) uit te werken, alsook om te werken rond Hitteregulatie (3B_Hitteregulatie.docx). Beide opdrachten bevatten ook een QGIS-opdracht. Er is zeker ruimte om als lesgever eigen accenten te leggen en dus eigen ecosysteemdiensten te bestuderen zoals biodiversiteit, bestuiving …. Interesses van leerlingen, gekozen studierichtingen, linken met leerplannen, projectwerk, zullen hier zeker een rol in spelen.
• Tot slot komen we in Module vier terug op de tuinscore van de geselecteerde tuin (4_Pimp je tuin.docx). In functie van de nieuwe kennis en inzichten die de leerlingen opdeden, doen ze voorstellen om hun tuin anders in te richten en deze te pimpen op vlak van ecosysteemdiensten. Bovendien bieden de tips op de website van Mijn Tuinlab zeker heel wat inspiratie. Normaal gesproken zal de tuinscore dan ook verhoogd zijn als de berekening uit Module twee opnieuw wordt uitgevoerd. Is dat het geval, prima. Is dat niet het geval, tijd voor discussie.

En dan aan de slag om de aanpassingen ook effectief uit te voeren in de geselecteerde tuin.

Aarzel je om met het materiaal aan de slag te gaan? We bieden je een aantal instructiefilmpjes aan om je vertrouwd te maken met het materiaal van Mijn Tuinlab. Je slaat deze best eerst op je pc of laptop alvorens ze te bekijken. 

Mijn Tuinlab is een door Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) van de Vlaamse Overheid gesubsidieerd burgerwetenschapsproject, gerealiseerd als samenwerking tussen Erasmushogeschool Brussel, KU Leuven en Natuurpunt. Binnen Mijn Tuinlab, nam KU Leuven de leiding voor het ontwikkelen van een educatief STEM-pakket voor leerlingen van de derde graad secundair onderwijs.